W Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Łodzi mieści się niezwykła kolekcja, która obejmuje blisko 350 woluminów o wyjątkowo pięknych oprawach. Jednym z jej najważniejszych skarbów jest książka pochodząca z 1542 roku, niegdyś należąca do króla Zygmunta Augusta.
Najstarszy skarb biblioteki
Wśród zbiorów biblioteki, zarządzanej przez Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego, króluje dzieło z biblioteki ostatniego z Jagiellonów. To najstarsza książka w kolekcji, a jednocześnie jedna z najstarszych w całych zbiorach. Jest to „Historia filozofii”, wydana w dziesięciu tomach w 1542 roku, i stanowi chlubę biblioteki.
Ozdoba królewskiej biblioteki
Oprawa tej królewskiej księgi pochodzi z Wilna z 1560 roku i jest prawdziwym arcydziełem. Wykonana z cienkiej deseczki obciągniętej brązową cielęcą skórą, została ozdobiona ekslibrisem króla, wybijanym na przedniej części. Ekslibris w formie okrągłej tarczy łączy symbole państwowe Polski i Litwy, nad którymi góruje korona Jagiellonów, a towarzyszy im napis Sigismundi Augusti Regnis Polonie Monumentum Anno 1560.
Historia powstania kolekcji
Kolekcja pięknych opraw została stworzona w 2003 roku i składa się z precyzyjnie wybranych woluminów ze zbiorów biblioteki. Zawiera 341 książek, które przeszły selekcję komisji bibliotecznej, by znaleźć się w tym unikalnym zestawieniu.
Estetyka i praktyczność opraw
Oprawy książek pełnią podwójną funkcję: ochronną i estetyczną. Elżbieta Domagalska, kierowniczka Działu Zbiorów Specjalnych, zwraca uwagę na aforyzm Przecława Smolika: „Książka bez oprawy to dom bez wyprawy”. Oprawy nie tylko chronią treść książki, ale także wzbogacają estetyczne doznania czytelnika.
Wspaniałe przykłady kunsztu introligatorskiego
W kolekcji znajdują się także inne niezwykłe oprawy. Album „Schloss Dambritsch” poświęcony pałacowi w Dębicach na Dolnym Śląsku ma oprawę inspirowaną starymi drukami, a jego skórzana okładzina jest zdobiona mosiężnymi narożnikami i roślinnymi motywami.
Różnorodność materiałów i stylów
Niektóre oprawy zachwycają nietypowym materiałem i stylem. „Źródła japońskiej mądrości”, małą książeczkę opatrzono białym jedwabiem i ozdobiono japońskim drzeworytem. Natomiast „Bezimieńcy” Edwarda Słońskiego obleczono w jasnozielone żakardowe płótno ozdobione motywami jemioły.
Kolorowe płótno z motywem kwiatowym zdobi książkę z listami siostry Maryi Stanisławy, opiekunki trędowatych. Niemiecka książka „Człowiek i Ziemia” posiada brązową skórzaną oprawę, na której umieszczono symbole czterech żywiołów, a wewnątrz metalową plakietę z Atlasem.
Symbolika i staranność wykonania
Historia księcia Ernesta Bawarskiego i Austriackiego to przykład finezyjnej oprawy z safianu, gdzie zielone i żółte trójkąty łączą się w centrum, zdobione złotymi liniami. Złocone brzegi kart i opalizujące wyklejki świadczą o pieczołowitości introligatora.
Unikalne oprawy z motywami artystycznymi
Inne unikalne dzieła to niemieckojęzyczna poezja z medalionem w oprawie i modlitewnik Jadwigi, Księżniczki Polskiej, z brązową skórą i motywem orła w koronie. Album „Stanisław Wyspiański. Dzieła malarskie” z motywem kwiatowym ze złoceniem i „Dziady” Adama Mickiewicza z półskórkową oprawą pokazują różnorodność i kunszt kolekcji.
Te oprawy nie tylko chronią cenne księgi, ale także stanowią świadectwo artystycznych tradycji i umiejętności rzemieślników, którzy je tworzyli. Każdy wolumin to unikalne dzieło, które opowiada swoją własną historię, będąc jednocześnie częścią większej całości tej niezwykłej kolekcji.
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego