Prowadzenie firmy rodzinnej lub posiadanie dużego majątku nieuchronnie prowadzi do pytania – jak zabezpieczyć dorobek życia i przekazać go w sposób uporządkowany kolejnym pokoleniom? W odpowiedzi na te potrzeby do polskiego prawa wprowadzono pojęcie fundacji rodzinnej, która pozwala skutecznie i bezpiecznie zarządzać majątkiem oraz przekazywać go bez ryzyka konfliktów spadkowych.
Czym jest fundacja rodzinna?
Fundacja rodzinna to specjalna forma fundacji, której celem jest zarządzanie majątkiem rodzinnym w sposób korzystny dla członków rodziny założyciela lub założycieli. Z prawnego punktu widzenia fundacja rodzinna jest osobą prawną, która działa na podstawie statutu określonego przez jej fundatorów.
W Polsce fundacje rodzinne umożliwiają:
- Zarządzanie majątkiem, który nie jest bezpośrednio własnością członków rodziny, lecz pozostaje w posiadaniu fundacji.
- Uniknięcie konieczności dziedziczenia i dzielenia majątku.
- Płynne przekazywanie majątku oraz dochodów z działalności inwestycyjnej fundacji członkom rodziny.
Kiedy warto rozważyć założenie fundacji rodzinnej?
Nie każda rodzina potrzebuje fundacji rodzinnej, ale istnieją sytuacje, w których może ona okazać się najlepszym rozwiązaniem. W praktyce warto rozważyć takie rozwiązanie w sytuacji:
1. Posiadania dużego majątku
Złożoność struktury majątku to istotny argument przemawiający za powołaniem fundacji rodzinnej. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w których majątek obejmuje liczne nieruchomości, udziały w spółkach, papiery wartościowe lub inne aktywa trudne do podziału. W takich przypadkach fundacja rodzinna może stanowić narzędzie centralizujące zarządzanie tymi aktywami, pozwalając jednocześnie na przejrzyste ustalenie, kto i w jaki sposób będzie mógł z nich korzystać.
2. Sporów Ryzyka sporów spadkowych
Wielodzietne rodzinyRodziny, w których spadkodawca zgromadził znaczny majątek, a jednocześnie posiada więcej niż jednego spadkobiercę są szczególnie narażone na potencjalne trudności przy podziale majątku po śmierci spadkodawcy. Fundacja rodzinna pozwala zminimalizować ryzyko powstawania takich konfliktów, bo można jasno określić zasady dotyczące tego, kto ma prawo do korzystania z majątku i na jakich zasadach.
3. Ochrony majątku przed wierzycielami
Fundację rodzinną warto rozważyć również w sytuacji, gdy istnieje realne ryzyko roszczeń ze strony wierzycieli lub potencjalnych kontrahentów. Dzięki niej można skutecznie oddzielić majątek rodzinny od majątku osobistego fundatora i jego spadkobierców.
4. Niekonwencjonalnych potrzeb
Fundację rodzinną warto rozważyć również w sytuacji, gdy fundator pragnie realizować szczególne cele związane z zarządzaniem majątkiem, których nie dałoby się skutecznie zrealizować w ramach tradycyjnych form zarządzania, takich jak testament czy darowizny. Mowa tutaj np. o długoterminowym wsparciu projektów społecznych lub działalności charytatywnej.
5. Potrzeby stworzenia szczegółowego planu sukcesji
Fundacja rodzinna może być użyteczna w sytuacji, gdy fundator chce szczegółowo określić zasady sukcesji. Dotyczy to w szczególności osób, które chcą przekazać majątek zgodnie z określonymi warunkami, np. poprzez finansowanie edukacji następnych pokoleń, wsparcie w razie choroby lub ustanowienie jakichś innych konkretnych celów, które mają realizować członkowie rodziny.