Kapłańska stuła to rodzaj liturgicznej szaty, która noszona jest podczas liturgii w wielu chrześcijańskich kościołach. Długa szarfa symbolizuje godność urzędu oraz władzę kapłańską. Jest ona nakładana przez kapłana i diakona – jakie są jednak sposoby jej noszenia? Czy stuła wszędzie wygląda tak samo? Dlaczego występuje w wielu kolorach? Odpowiedzi na wszystkie pytania znajdziesz poniżej!
Symbolika szat liturgicznych
Szaty ozdobne, zwane paramentami, to alby, ornaty, jak również komże czy kapy. Należy do nich również stuła kapłańska – długa wstęga. Już podczas VI Synodu w Toledo w 633 roku podjęto decyzję, że jest ona odznaczeniem biskupa, prezbitera i diakona.
Chrześcijańska symbolika wskazuje na stułę jako znak nieśmiertelności i sprawiedliwości, będącej łaską uświęcającą. To szata tych, którzy otrzymali powołanie do wiecznego życia w Królestwie Bożym, dlatego też prezentuje godność chrześcijańską. Stuła to również znak otrzymanych święceń – głoszenia Ewangelii, będącej słowem Bożym, jak i sprawowania Misteriów. Jest to istotny element w ubiorze kapłanów podczas liturgii. Te szaty ozdobne charakteryzują się odmiennymi kolorami i materiałem wykonania – koniecznie zobacz stuły na holyart.pl.
Stuła – jak się ją nosi?
Nie bez znaczenia jest sam sposób wkładania szaty ozdobnej – inaczej robią to kapłani, inaczej diakoni i biskupi. Duchowny, zanim jednak jeszcze założy stułę, całuje znajdujący się na jej środku krzyż. Ma to miejsce podczas przygotowań do Eucharystii.
Kapłani przywdziewają stułę na szyję, krzyżując ją na piersiach, natomiast diakoni zakładają ją z lewego ramienia, przewieszając i zawiązując bądź złączając ją pod prawą ręką. W jeszcze inny sposób wykonują to biskupi – oni ubierają stułę na szyję na prosto, pozwalając jej swobodnie zwisać z ramion, opadać na piersi.
Obowiązek zakładania stuł podczas sprawowania liturgii oraz w trakcie udzielania sakramentów posiada diakon i ksiądz. Co niezwykle istotne, papież jest jedynym duchownym, który może zakładać stułę poza liturgią.
Czy we wszystkich kościołach nosi się takie same stuły?
Praktyka ubierania stuł sięga wczesnych dziejów kościoła, kiedy to duchowni zakładali je podczas udzielania sakramentów. Były one wtedy bardzo duże, jednak wraz z biegiem czasu ich rozmiar odrobinę się zmienił. W obecnych czasach stuły wykonywane są z wielu różnych materiałów i projektowane z myślą zarówno o trwałości, jak i o wygodzie.
W tradycji rzymskokatolickiej stuła wskazuje na przynależność do święceń. Informuje o pozycji danej osoby w Kościele. W Kościele anglikańskim większość tradycyjnych szat liturgicznych została natomiast odrzucona podczas reformacji – wśród nich znalazły się stuły. Ruch oksfordzki podjął jednak inicjatywę przywrócenia ich. W cerkwiach prawosławnych również noszone są stuły – biskupi noszą coś, co zwie się omoforionem, a kapłani – epitrachelion. Ułatwia to rozróżnienie szeregów duchowieństwa.
Znaczenie kolorów szat liturgicznych
W Kościele katolickim obrządku rzymskiego kolory liturgiczne wraz z czasem ich stosowania są ściśle określone w dokumencie zwanym Ogólnym wprowadzeniem do Mszału Rzymskiego. Wyróżnia on sześć kolorów.
Biel jest związana z najważniejszymi uroczystościami w Kościele – to kolor czystości, który możemy zobaczyć podczas mszy w okresie wielkanocnym czy czasie Pańskiego Narodzenia. Szaty liturgiczne występują w tej barwie również w nabożeństwach wspominających anioły czy obrządkach związanych z maryjnymi świętami. Czarne szaty ubiera się natomiast podczas pogrzebów.
W okresie zwykłym możemy zobaczyć szaty zielone. Podczas uroczystości nawiązujących do męczeństwa Apostołów oraz świętych, jak i Pasji Chrystusa, możemy ujrzeć duchownych w czerwonych szatach. Barwa ta symbolizuje krew i ogień. Fiolet przeznaczony jest natomiast na okres Adwentu i Wielkiego Postu. Kolorem, który widać najrzadziej, jest różowy – wykorzystuje się go tylko dwa razy w roku podczas niedziel Gaudete oraz Laetare. Ma on prezentować chwilowe wytchnienie w czasie pełnym zadumy i umartwienia, jak i radość ze zbliżającego się święta.
Tradycja bizantyjska używa natomiast pięciu liturgicznych kolorów. Wykorzystuje ona barwę białą lub srebrną na największe święta, żółtego w czasie roku liturgicznego, a czerwonego w Wielkim Poście i na pogrzebach. Duchowni zakładają niebieskie szaty w czasie maryjnych świąt, a zielonego – w święto Zesłania Ducha Świętego.