Zabytkowy kościół w Żarnowie jest jednym z tych miejsc, które pozwalają przenieść się w czasie i poczuć ducha minionych wieków. Ukryty w krajobrazie województwa łódzkiego, przyciąga nie tylko wiernych, ale również pasjonatów architektury i historii. Świątynia św. Mikołaja, choć wielokrotnie przebudowywana, zachowała szereg oryginalnych elementów, które świadczą o jej unikalności na tle regionu.
Korzenie sięgające wczesnego średniowiecza
Początki kościoła św. Mikołaja sięgają XII stulecia, gdy wybudowano tu pierwszą, romańską konstrukcję sakralną. Z tego okresu pochodzi między innymi charakterystyczny układ murów oraz masywna, okrągła wieża, która do dziś dominuje nad bryłą budowli. Najstarsze źródła pisane, potwierdzające istnienie świątyni, pojawiły się już w 1191 roku. Elementy te czynią kościół jednym z najważniejszych przykładów architektury z tego czasu w centralnej Polsce.
Zmiany i rozbudowy na przestrzeni wieków
Przez kolejne stulecia świątynia była przebudowywana, dostosowując się do zmieniających się potrzeb parafian i nowych trendów architektonicznych. W 1510 roku dokonano istotnego powiększenia budowli, wprowadzając formy gotyckie do dotychczas romańskiego wnętrza. Wiek XIX i początek XX przyniosły kolejną wielką transformację: po pożarze z 1893 roku pod okiem Stefana Szyllera, znanego projektanta, pojawiły się wpływy neogotyku oraz neorenesansu. Charakterystycznym elementem tej rozbudowy jest duże okno rozetowe, podkreślające nowy rozdział w historii kościoła.
Unikalne detale i zachowane oryginały
Mimo licznych przekształceń, w kościele zachowało się wiele fragmentów świadczących o jego romańskim rodowodzie. Szczególną uwagę zwraca empora wsparta na pojedynczej kolumnie, a także oryginalne mury sprzed ponad ośmiuset lat. Wyjątkowość świątyni podkreśla również wieża, niespotykana w innych kościołach regionu tej epoki. Dzięki temu kościół nie tylko pełni funkcję sakralną, ale także jest ważnym świadectwem rozwoju architektury na ziemiach polskich.
Skarby sztuki sakralnej we wnętrzu
Wnętrze kościoła zachwyca bogactwem historycznych detali. Jednym z najcenniejszych obiektów jest renesansowa nastawa ołtarzowa z wczesnych lat XVII wieku, będąca prawdziwą ozdobą prezbiterium. Na szczególną uwagę zasługują także polichromie oraz dekoracje z czasów baroku i XIX stulecia. Przez lata starannie prowadzono konserwacje tych dzieł, co pozwoliło zachować ich pierwotny charakter i kunszt wykonania.
Nowoczesne działania na rzecz ochrony zabytku
Ostatnie lata przyniosły szeroko zakrojone prace konserwatorskie. Obejmowały one m.in. renowację ołtarza poświęconego Matce Bożej Częstochowskiej oraz odnowienie licznych obrazów i elementów wyposażenia. W trakcie prac badawczych z użyciem georadaru odkryto także pozostałości dawnej posadzki, co rzuciło nowe światło na dzieje świątyni. Dzięki tym inicjatywom udało się nie tylko zabezpieczyć zabytek, ale także pogłębić wiedzę o jego historii.
Dziś kościół św. Mikołaja w Żarnowie należy do najcenniejszych zabytków regionu łódzkiego. Łącząc w sobie cechy kilku epok, pozostaje miejscem wartym odwiedzenia zarówno przez turystów, jak i przez badaczy historii architektury sakralnej.
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego